Ik zal me eerst even voorstellen: ik (Henk Schoenmaker) ben nu 74, werktuigbouwer, mijn hele leven met vele takken van techniek bezig geweest (ook als hobby, o.a. motorfietsen, ligfietsen, woningrenovaties, saxofoonrevisies, houtbewerking, meubels). Zo’n 3,5 jaar geleden zijn we (mijn echtgenote en ik) van het Drentse platteland verhuisd naar Zutphen. In Drenthe hadden we een grote schuur als werkplaats, met een aantal grotere (weliswaar oude, maar goede) houtbewerkingsmachines.

Ongeveer een jaar geleden zijn we lid geworden van Anax, de Zutphense kanovereniging. Voordien huurden we een enkele keer per jaar een kano in Giethoorn of de Weerribben, nu willen we vaker gaan varen. Meteen volgde de wens om zelf een kajak te maken en ben ik me gaan verdiepen in de techniek van de kano en kajak.  Dus boekjes gekocht over stitch&glue en skin-on-frame kajaks. Ik ben een grote voorstander van eenvoud en natuurlijke materialen).  Beide technieken spreken me erg aan, omdat er afgezien van bootjes m.i. nog vele andere toepassingen mee mogelijk zijn.

De verhuizing van Drenthe naar Zutphen betekende dat ik mijn grote werkplaats inruilde voor de helft van de benedenverdieping van ons rijtjeshuis, van 50 naar 15 m2! De grotere machines konden niet mee. Ik heb me dus wat andere (hand-)gereedschappen aangeschaft om toch nog wat te kunnen klussen. Ook betekent het dat ik geen grote boten kan maken;  4,5 meter is zo ongeveer de maximum lengte. Ook hebben we nu maar een klein schuurtje en een kleine auto (Meriva) om een kajak op te bergen en te transporteren. Daardoor ontstond het idee om een deelbare kajak te maken. Op internet zijn daarvoor best wel al enkele voorbeelden te vinden, van zowel commerciële (kunststof) boten tot S&G en S.O.F.-kajaks.

KLIK OP DE AFBEELDING VOOR HET FOTOVERSLAG VAN HENK

Om wat vertrouwd te raken met de technieken, ben ik begonnen met het ontwerpen en maken van een paar 1:5 modelbootjes, eerst 2 2-persoons kajaks, daarna een Ganymede, alle uit 3,5 mm dik triplex, ook deelbaar. Om de kosten laag te houden heb ik daarna bij de bouwmarkt een paar platen 3,5 mm watervast verlijmd hardhout-triplex gekocht. Van internet een paar pagina’s (gratis) tekeningen van een ca 4 m. lange kajak (Guillemot Ganymede) uitgeprint en de tekeningen van de onderdelen overgenomen op een paar grote vellen stevig papier en uitgeknipt op de woonkamervloer).  (N.B. Ik heb deze papieren sjablonen nog, voor de liefhebber).        

M.b.v. deze sjablonen de tekeningen overgebracht op de triplex platen, daarbij rekening houdend met extra lengte voor een overlap-lijmnaad in de langere delen (de bouwmarkt platen zijn geen 4 m lang). Na het uitzagen, het afschuinen/schaven van de lapnaad en aan elkaar lijmen tot de juiste lengte kon het eigenlijke stitch&glue-werk beginnen. Ik heb dat gedaan met vele kleine tie-wraps.

Met behulp van een paar stevige stukken golfkarton heb ik de vorm bepaald van de dubbele tussenschotten die later de verbinding tussen de 3 segmenten zouden vormen. Dus veelvuldig passen (met het dekdeel erop) en bijwerken.  Op basis van die stukken karton heb ik de schotten uit multiplex gezaagd. Deze dubbele tussenschotten zijn daarna per paar aan elkaar bevestigd met meerdere M8 bouten (nodig voor de latere deelbare bevestiging) met tussen de multiplex platen een laag (ca 4 mm dik) golfkarton. De dubbele schotten nog eens de juiste afschuining gegeven i.v.m. de vorm van de romp/zijkanten. Daarna op de juiste plek en goed haaks, etc. in de romp (zonder dek) geplaatst en met een paar spijkers vastgezet (in de golfkartonlaag). De gaten voor de dekluiken uit het dek gezaagd en verstevigd met een extra triplexstrookje aan de onderzijde.     

De delen voor het dek ook met tie wraps aan elkaar bevestigd, de cockpitrand gemaakt/gelijmd uit stukken multiplex en daarna het geheel met een paar spanbanden op de romp geplaatst. (In tegenstelling tot de Ganymede bouwtekeningen heb ik voor de cockpit niet een paar ringen gezaagd, maar slechts 1 eivormige ring en daarop een heleboel kleinere stukken gelijmd; dat spaart een paar grote stukken triplex uit).

Aan de buitenkant van de romp en het dek duidelijk aangegeven waar precies de lagen golfkarton zich bevonden, om later te kunnen zien waar het geheel doorgezaagd moest worden. Daarna met epoxy en katoen-verdikkingsmiddel van Mr Boat de “genaaide“ naden van de romp en het dek gelijmd met dikke epoxy (het dek nog niet vast op de romp !), inclusief de dubbele tussenschotten (in gemonteerde toestand, dus met de M8-bouten erin, zodat ze later na het doorzagen t.o.v. elkaar in de exact goede positie staan).        

Na uitharding (met spanbanden om het geheel om het dek in de juiste positie te houden ) de boot in 3 grote delen gezaagd, precies in de kartonlaag tussen de schotten, waarbij het dek op de romp geklemd bleef door de spanbanden en veel ducttape. De tie-wraps weer doorgeknipt en verwijderd en de dekdelen er weer af gehaald. Voor de boeg en steven-punten een paar grote stukken balsahout (nog over van mijn modelvlieg-periode) pasgemaakt en erin gelijmd. Daarna met glasvezelband alle gelijmde naden bekleed (alleen aan de binnenkant). 

De dekdelen aan de onder(binnen-)kant nog extra verstevigd door er een paar latten tegen te lijmen, nadat ik er een paar dekluiken in had gezaagd (nodig om later de verbindingsmoeren op te kunnen draaien; en meteen als toegang voor de bagageruimtes natuurlijk). Vervolgens werd de binnenkant van het midden( zit-)stuk helemaal met glasweefsel/epoxy bekleed (incl. dekdeel); ook heb ik daar vlak voor het zitgedeelte nog een strook multiplex op de bodem gelijmd ter versteviging van de bodem (op de plek waar je je voeten neerzet bij het in- en uitstappen).          

Het boeg- en het steven-deel heb ik aan de binnenzijde alleen met epoxy ( zonder glasweefsel) afgelakt ( ook de dekdelen); daar zal weinig slijtage zijn en is er minder mechanische belasting. Voor de voetensteun heb ik een eigen ontwerp gemaakt van multiplex-restanten (kost niks). Is een goede, stevige oplossing gebleken, met instelmogelijkheden per 2,5 cm !).   

Nadat de 3 dekdelen op de resp. rompdelen werd gelijmd met dikke epoxy, uitgehard en nageschuurd is de buitenkant van alle 3 de delen met glasweefsel/epoxy bekleed.  

Zodra de eerste glasweefsellaag erop zat en goed uitgehard was heb ik een sterktetest gedaan: de kajak op een paar balken gelegd, ca 40 cm vanaf de uiteinden, en daarna er zelf in gaan zitten. Eerst heel voorzichtig en daarna steeds meer op en neer wippend >>> geen gekraak! Het midden van de boot zakte nog geen cm door als gevolg van mijn gewicht! Dus afwerken maar!    

Voor mij was dit eigenlijk het lastigste deel van de hele klus. Dat lastige zat in het glasweefsel dat ik gebruikt heb ( 300 gr/m2 keperweefsel).  Ik had uit mijn vorige leven nog een stukje van dit glasdoek liggen en dat leek me prima geschikt, lekker sterk. Dus ik heb meer van hetzelfde bijgekocht. Echter door de dikte van het weefsel was eigenlijk de afronding langs de randen van de romp ( in 3,5 mm triplex kan de radius niet groot worden) te scherp en was het glasdoek moeilijk strak om de hoek te krijgen/ te houden. M.n. ook bij de tussenschotten wilde ik natuurlijk zo’n klein mogelijke kier/naad i.v.m. de vaarweerstand van de kajak. Kortom, dit is uiteindelijk redelijk gelukt, maar was mooier en gemakkelijker geweest met een minder dik glasweefsel.

En na de eerste laag met glasweefsel begon het ergste werk, schuren, lakken (met dezelfde epoxy), schuren , lakken, schuren, lakken, …….   Waarbij (ter vermijding van zakkers) elk van de delen in segmenten moest worden gelakt. Bovendien was het oppervlak niet strak te krijgen (op de plaatjes van internet lijken ze allemaal prachtig strak gelakt !), steeds kreeg ik een heel grove sinaasappelhuid, ondanks meervoudig ontvetten en schuren. Overleg met de leverancier ( Mr Boat) leverde eigenlijk niets op. Mijn conclusie: als het echt strak moet worden, kun je het beter aflakken met een botenlak. Heb ik dus niet gedaan. UV-bestendigheid lijkt me eigenlijk niet zo belangrijk omdat de 3 delen toch binnen worden opgeslagen/gestald.                                                     

Na het afwerken van het oppervlak heb ik nog een eenvoudige sluiting/afdichting van de luiken bedacht met tochtstrips en elastiek) en nog deklijnen (elastiek en koord) op het dek bevestigd (was in de aanbieding bij Arjan Bloem).        

Ook heb ik nog een paar handvatten gemaakt door de voor- en achter-punten van de boot. Eenvoudigweg een paar grote gaten geboord door de met balsahout gevulde punt, die afgewerkt met een paar grote metalen zeilringen en het geheel goed met epoxy gesopt, door het gehele gat; dit om indringing van water in het hout te voorkomen. Een paar lussen van koord gemaakt en houten “buisjes” gemaakt als stevige handgreep.    

Als stootrand heb ik de hoek tussen dek en zijkant nog van een dikke zwarte pp-tape voorzien. Vanwege de rondingen in dek en zijkant en de stijfheid van de tape bestaat die uit vele korte, overlappende stukken tape. Voor een zitje en rugsteun heb ik een stuk schuim gekocht bij A.B. Voor de rugsteun heb ik een strook van dit schuim van een sleuf voorzien die klem zit op de cockpitrand.    

Het overige deel van de schuimplaat heb ik toch maar niet gebruikt, vind ik te dik als zitje. Ik gebruik nu een stuk van een kampeermatje (2 cm dik) direct op de bodem van de boot. Zit lekker laag en verhoogt dus de stabiliteit (ik ben zelf 1,93 m. dus mijn zwaartepunt ligt al relatief hoog). 

De RVS-moeren voor de verbinding tussen de schotten heb ik in een driehoekig stuk populierenmultiplex gelijmd (en geëpoxied) zodat ik ze zonder gereedschap goed vast kan draaien en ze ook nog blijven drijven als ze in het water terechtkomen. Als bouten heb ik RVS slotbouten in het schot van het middendeel vastgelijmd, terwijl ik om het uitstekende draadeind van deze bouten een stukje schuimrubber heb gelijmd voor de afdichting naar de voorste en achterste segmenten zit dus tussen de verbindingsschotten. Tot nu toe is er geen druppel water naar binnen gekomen in het boeg- en stevensegment!                                                    

Daarna de eerste vaartest ! Pas weken later, omdat ik de watertemperatuur nog te laag vond i.v.m. het risico van omslaan (ik ben niet echt een ervaren kajakker).
Resultaat : hij vaart lekker rechtuit en is heerlijk stabiel. Opkanten gaat uitstekend (waarschijnlijk dank zij de vorm van de bodem) en hij is zeer wendbaar. 
De windgevoeligheid lijkt ook gering, ondanks mijn twijfel vooraf vanwege de toch een beetje hoge boeg.  

Bij de eerste vaart met een groepje kajakkers op de IJssel merkte ik dat de vaarweerstand wel duidelijk groter is dan bij de slankere en gladdere kunststof clubkajaks. Was te verwachten natuurlijk : 4 m lang, 60 cm breed, een vlakke bodem, naden bij de verbindingen, gewicht 27 kg compleet ( 5,5 resp. 14,6 en 7,1 kg  voor de delen afzonderlijk) Maar, al met al een heerlijk bootje, vooral geschikt voor binnenwater. En gemakkelijk te hanteren en op te bergen ( past dus achterin mijn Opel Meriva; het boegdeel past in het middendeel !).

Het monteren van de 3 delen is een zaak van 5 a 10 minuten, gaat dus snel en gemakkelijk en zit muurvast.

De materiaalkosten heb ik niet goed bijgehouden, maar liggen naar schatting op 300-400 euro, waarvan verreweg het grootste deel in de epoxy en het glasweefsel is gaan zitten. Daarvoor had ik natuurlijk ook een gebruikte kajak kunnen kopen ( en mogelijk ook deelbaar maken), maar voor mij zit de lol vooral in het zelf ontwerpen en bouwen van het bootje . Ik ben dus nu al weer even bezig met het volgende project : een 3-delige skin-on-frame kajak, met een fors lager gewicht. Heerlijk!