VAARVERHALEN

Van Laaxum naar De Kreupel en terug

- Hans Ferwerda

Zaterdag 31-07-2024.

De gemiddelde Nederlander weet waarschijnlijk niet meteen waar Laaxum ligt, laat staan “De Kreupel”.

Nou, Laaxum is een mini-haventje in Friesland, aan het IJsselmeer, ca 5 km zuidoost van Stavoren.
En De Kreupel is oorspronkelijk een relatieve ondiepte in het IJsselmeer, ca 7 à 8 km noordoost van Medemblik. Daar is in 2003 een kunstmatig eiland aangelegd, dat voornamelijk dient als vogel rustgebied. Ook watersporters konden daar tot voor kort terecht in een zeer simpele jachthaven. Doordat die (veel houten steigers) door weer en wind in een zeer slechte staat verkeert, is die haven momenteel niet toegankelijk. De afstand tussen beide locaties is ca 13 km.

De tocht van Laaxum naar De Kreupel stond helemaal niet op de Vaarkalender. Daarentegen zou er dit weekend gevaren worden van Lauwersoog, via ‘Het Rif’ (noordzeezijde) naar Nes op Ameland. Daar kamperen en dan op zondag weer terug. Een vrij lange tocht (heen 36 km, terug 33 km). Maar de weersverwachting, met name de windverwachting, beloofd niet veel goeds. Op basis daarvan had ik al besloten niet mee te gaan. Later bepaalde ook de tochtleiding (Bert + Joop) dat het niet kon doorgaan. Probleem was, dat er op de zaterdag een wind NE-4 à 5 zou staan, met vlagen van 6. Met name ‘boven het Rif’ zou dat leiden tot overmatige branding. Verder zou het nog wel lukken. Maar voor de terugweg, op zondag 1 aug, was de windverwachting oost 5, met vlagen 6. De hele weg tégen! Daar kwam bij, dat op diverse stukken ook de stroom tégen zou zijn, speciaal de laatste 10 km over de Zuidoost Lauwers naar Lauwersoog. Tezamen met de wind tegen vormde dat een risico.

Daarom werd door de tochtleiding voorgesteld Laaxum – De Kreupel te gaan varen. Dat had ik nog nooit gedaan. Anderen hadden dat in 2023 een keer gedaan en konden daar hele verhalen over vertellen. Dat had toen ook met wind te maken.

Nu, zaterdag 31 juli, was een prachtig zonnige dag. Maar de stevige NE-wind stond hier ook. ’s-Morgens om 07.30 vertrokken van Anax en ca 09.45 ter plaatse. Deelnemers: Bert, Joop, Roos Patrick en ondergetekende. Na de nodige voorbereidingen via een betonnen zwemtrap te water en om 10.00h gaan varen. Aanvankelijk nog in vlak water onder de hoge wal, maar al vrij snel werd het wat ruwer. Bij een koers van 241° kwam de wind van linksachter in. We werden daardoor flink naar het noorden weggezet, wat we constateerden toen we na 5,5 km de boei SB-4 tegenkwamen. Daarop koers gecorrigeerd. Dat bleek weer te veel, toen we 3,5 km later de boei LC-12 passeerden. Het eilandje De Kreupel is zó laag, dat je er zomaar voorbij kunt varen. Dus weer een koerscorrectie. Inmiddels hadden we een wilde zee, met golven en soms brekers, nu recht van achteren. Geschatte golfhoogte nu wel tot een meter. Je moest je aandacht wel bij het varen houden. (Bij thuiskomst bekeek Bert Windfinder nog eens: die gaf voor de hele dag een golfhoogte van 0,3m !).

Het eilandje kwam recht vooruit in zicht. Even zoeken naar de haveningang. Het bleek dat toegang verboden was. Maar ja, we moesten toch even aan wal!
In de havenmond stond branding. Daarna eindelijk even in de luwte. En uitstappen op de overgebleven steigers, die ruim bestrooid zijn met vogelpoep. Het was precies 12h. (dus 2 uur gevaren). We verbleven een klein uurtje op de steiger voor de lunch. En toen moesten we weer terug. Bij een koersje van 061° ging het recht tegen de wind en hoge golven in. In principe prima te doen (makkelijker dan zulke golven van achteren). Maar het schoot niet op. We passeerden weer de LC-12 en wisten dat we (veel) meer noordelijk moesten sturen. Geruime tijd later passeerden we de boei SB-6, net zuid van de koerslijn. Inmiddels komt dan de kust van Friesland in zicht, maar de exacte plaats van het haventje was een gok.

En ondertussen waren we al bijna drie uur onderweg! Een van de deelnemers kreeg dermate last van zijn rug, in combinatie met materiaalpech, dat de voortgang verder minderde. De laatste drie kwartier hebben we daarom in wisselende samenstelling gesleept. Nabij de kust werd het uiteraard weer rustiger. Uiteindelijk waren we om 17.15 aan wal ! Dus ruim vier uur gedaan over de terugtocht! (heenreis 2 uren. Een leerzame ervaring, dat een terugreis zo kan tegenvallen. Een echte zeetocht! Ik was blij, dat we niet op zondag 33 km tegen wind en stroom in zouden hoeven varen!

Na boten opruimen nog even gezwommen (want het was een warme dag) en aankleden. Er werd besloten dat we bij de lokale vis-tent wat zouden eten. ‘Fish & Chips’; dat ging vlot en was lekker.

Onderweg naar huis wist Patrick nog een benzinestation met goede koffie, nabij Heerde.
Al met al waren we ca 20.45 bij Anax en 21.30 thuis.

Patrick heeft onderweg ook diverse filmpjes gemaakt, maar in het heetst van de strijd durfde hij dat niet aan, dus dat kunnen we niet laten zien. En ik kon toen ook geen foto’s maken.

Hans Ferwerda, 8 sep 2023.